Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2015

Ηπειρώτικα...

     Σε παλαιότερες εποχές (στην προ-παγκοσμιοποιημένη κοινωνία) οι μετακινήσεις λαών και οι φυλετικές επιμειξίες -σε κλίμακα τοπική ή εθνική- ήταν πιο σπάνιες. ΄Έτσι, λοιπόν, σε τοπικό επίπεδο οι κοινωνίες διακρίνονταν από μεγάλη ομοιογένεια όσον αφορά τα ήθη, τα έθιμα, τη γλώσσα, την κουλτούρα και τους τρόπους συμπεριφοράς. Κάθε τοπική κοινωνία ανέπτυσσε κάποια στερεότυπα πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που τα ενστερνίζονταν όλα τα μέλη της και που ήταν εύκολα αναγνωρίσιμα από τα μέλη άλλων κοινωνιών. Αρκούσε, λοιπόν, να πει κάποιος από που κατάγεται, ώστε να του "κολλήσουν" την "ετικέτα" του καλού, του τίμιου, του διαχυτικού, του εργατικού ή του άρπαγα, του αγύρτη, του δύστροπου, του ερειστικού.  
     Για τους Ηπειρώτες, για παράδειγμα, υπήρχε η εικόνα του ισχυρογνώμονα, του άξεστου, του ευέξαπτου, αλλά και του ανοιχτού σε φιλίες-συνεργασίες, του φίλεργου, του καλού οικογενειάρχη. Όλα αυτά, βέβαια, είναι γενικεύσεις, που αποδεικνύονται  εντελώς ανυπόστατες, αφού ο χαρακτήρας κάθε ανθρώπου είναι μοναδικός, η δε σημερινή εποχή της πολυπολιτισμικότητας και της παγκοσμιοποίησης έχει αλλάξει άρδην τις τοπικές κοινωνίες, καταργώντας όλα τα παλαιά  στερεότυπα και διαχέοντας κοινούς τρόπους συμπεριφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. 
   Το μόνο που έχει απομείνει, είναι κάποιες γλωσσικές ιδιαιτερότητες που -σε κάποιες περιοχές- αντιστέκονται ακόμη στην ομογενοποίηση. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι η Ηπειρώτικη γλώσσα είναι "φωνηεντοκτόνος", όπως αποδεικνύεται από μια φράση της οποίας υπήρξα αυτήκοος μάρτυς: "Πήγα στου σπίτ΄ τ' αν'ψιού μ', τ' Νίκ', κάτ΄ στ'ν Άρτα κι μι πιλέκ'σαν τα κ΄νούπια. Μ΄έσκ'σαν σ' λέου!" (κατανοητό μόνο από μυημένους αναγνώστες...)
   Όμως, και αυτά τα γλωσσικά "μαργαριτάρια" τείνουν να εκλείψουν. Ήταν, λοιπόν, πολύ ευχάριστη έκπληξη για μένα, όταν στον πίνακα-κατάλογο φαγητών έξω από ένα εστιατόριο της Πρέβεζας, είδα ότι σερβίρεται "Καλαμάρ' ψ'τό, Γαύρος τ'γαν'τός, Κοτόπ΄λο ό,τ' κι ό,τ, Γ'ρούν' στου σακί"...
    Και παρακάτω, ο ιδιοκτήτης ενός καφε-ζυθοπωλείου της Άρτας, εν όψει της αναμενόμενης κοσμοσυρροής για την παρακολούθηση ενός σημαντικού ποδοσφαιρικού αγώνα, τοποθέτησε ένα ταμπελάκι, που δηλώνει ότι γι αυτό το τραπέζι έχει γίνει κράτηση ("Reserved"), ώστε να αποθαρρύνει κάθε επίδοξο καταληψία,  Μόνο που το κείμενο είναι μεταφρασμένο στα Ηπειρώτικα...

Δεν υπάρχουν σχόλια: